France Telecom: "Αυτοκτονώ λόγω της δουλειάς μου"

Tου Αλέξανδρου Μινωτάκη

"Για τη F.T. οι πελάτες είναι πιο σημαντικοί από το προσωπικό."

Μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το Σεπτέμβρη του 2008, κατακλυστήκαμε από μετρήσεις ποσοστών, πόσο τοις εκατό θα μειωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης, πόσο θα αυξηθεί η ανεργία, πόσα δις θα χορηγηθούν στις τράπεζες (οι οποίες εξακολουθούν να δηλώνουν αύξηση των κερδών). Μέσα σε αυτή την πληθώρα αριθμών, εμφανίστηκε και το πιο θλιβερό νούμερο για το οποίο ενημερωθήκαμε οι περισσότεροι μέσα στο καλοκαίρι, το κύμα αυτοκτονιών στη France Telekom. Με την αυτοκτονία του 18ου εργαζόμενου στις 14 Ιουλίου, τα ελληνικά media αναγκάστηκαν να στραφούν σε μια υπόθεση που απασχόλησε πρώτη φορά τη γαλλική κοινωνία το Φεβρουάριο του 2008 και πλέον έχεις πάρει τρομακτικές διαστάσεις καθώς τη στιγμή που γράφεται το κείμενο, οι αυτόχειρες εργαζόμενοι έχουν φτάσεις τους είκοσι πέντε.

Και αν ένας αριθμός δεν είναι αρκετά συγκλονιστικός, τη φρίκη συμπληρώνουν τα σημειώματα των αυτόχειρων : «Αυτοκτονώ λόγω της δουλειάς μου. Είναι ο ένας και μοναδικός λόγος» γράφει ο εργαζόμενος στο υποκατάστημα στη Μασσαλία ενώ άλλος έγραψε ότι αισθάνεται «αβοήθητος» και «οργισμένος» στον εργασιακό του χώρο.

Η έκταση που πήρε το θέμα στα Μέσα Ενημέρωσης παγκοσμίως αλλά και οι οργισμένες αντιδράσεις συνδικάτων και σωματείων στην Γαλλία, ανάγκασαν την εταιρεία (η οποία ανήκει κατά 26% στο γαλλικό κράτος) να δώσει τη δική της ερμηνεία στη σειρά των αυτοκτονιών. Η πρώτη αντίδραση της εταιρείας ήταν μέσα από ανακοινώσεις που ανέφεραν ότι «οι αιτίες μιας αυτοκτονίας είναι πάντα πολλές» ενώ, εν συνεχεία πολλοί διευθυντές έθιξαν τα προσωπικής φύσης προβλήματα που απασχολούν τους εργαζόμενους προσπαθώντας να αποσύρουν τις κατηγορίες ότι οι εργασιακές συνθήκες αποτέλεσαν τον μοναδικό παράγοντα.

Το δεύτερο επιχείρημα που επιστράτευσε η εταιρεία βασίστηκε στα στατιστικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία στη Γαλλία αντιστοιχούν 17,8 αυτόχειρες σε 100.000 κατοίκους. Συνεπώς, για τους διευθύνοντες την εταιρία, είναι αναμενόμενο να εμφανιστούν 24 αυτόχειρες σε μία εταιρεία του μεγέθους της France Telekom, η οποία απασχολεί περισσότερους 102.000 χιλιάδες εργαζόμενους. Στα πλαίσια αυτού του επιχειρήματος λειτούργησε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ντιντιε Λομπαρ όταν αποκάλεσε τις αυτοκτονίες «στατιστικά συνηθισμένες» ενώ στην ίδια λογική κινήθηκε ο Ρενέ Παντιέ, επικεφαλής της Επιτροπής Δεοντολογίας της Γαλλικής Στατιστικής Εταιρείας, δηλώνοντας ότι «δεν υπάρχει κύμα αυτοκτονίας στη France Telekom».

Παρόλα αυτά, η επιχείρηση δεν μπορεί να κρύψει την ανησυχία της καθώς προς το παρόν έχει παγώσει τις σχεδιαζόμενες αναδιαρθρώσεις για το επόμενο τρίμηνο μετά την υπόσχεση του Λομπαρ ότι «η France Telekom του Δεκεμβρίου δεν θα είναι η ίδια με τη σημερινή France Telekom», ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει έρευνες προκειμένου να εντοπίσει τα αίτια των αυτοκτονιών. Οι έρευνες βασίζονται σε ερωτηματολόγια που μοιράζονται στους εργαζόμενους και περιλαμβάνουν ερωτήσεις για το εργασιακό άγχος, την πίεση που ασκούν οι προϊστάμενοι καθώς και ερωτήσεις για την ψυχική κατάσταση των εργαζόμενων. Άλλη σημαντική ένδειξη της πίεσης που αντιμετωπίζει η εταιρεία είναι η παραίτηση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου Λουί Βεν, ο οποίος ήταν και ένας από τους σχεδιαστές του πλάνου«Νext» για τον εκσυγχρονισμό της εταιρείας το οποίο βρέθηκε συχνά στο στόχαστρο των συνδικάτων.

Οι εργαζόμενοι από τη μεριά τους, εντοπίζουν αλλού τις αιτίες του προβλήματος και δεν αποδέχονται τη μοιρολατρική στάση της εταιρείας. Αντίθετα καταγγέλλουν, μέσα από τα συνδικάτα, ως κύριο υπαίτιο την πολιτική των τελευταίων χρόνων που ανάγκασε πολλούς υπαλλήλους να αλλάζουν συνεχώς θέση σε σημείο που τεχνικοί βρέθηκαν να εργάζονται στο τμήμα πωλήσεων. Ένα άλλο σημείο που τονίζουν είναι η συνεχής πίεση για αύξηση της αποδοτικότητας, η οποία αυξήθηκε μετά το 1998 όταν η εταιρεία ιδιωτικοποιήθηκε. Κύριο αίτημα των συνδικάτων είναι η άμεση αναστολή του σχεδίου αναδιάρθρωσης της επιχείρησης. Σε ατομικές εξομολογήσεις των εργαζόμενων που δημοσιεύτηκαν στα μέσα, κάποιος ανέφερε για «καθημερινή διαχείριση τρόμου» ενώ εργαζόμενη στο τμήμα πωλήσεων παραδέχθηκε ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι της παίρνουν αντικαταθλιπτικά.

Η κοινωνική πίεση αυτή μεταφέρθηκε σταδιακά και στην κυβέρνηση στην οποία διαρκώς απευθύνονταν τα συνδικάτα, γεγονός ιδιαίτερα λογικό δεδομένου ότι το κράτος διατηρεί το 26% των μετοχών της επιχείρησης. Στις 15/9 ο υπουργός εργασίας Ζαβιε Νταρκος συναντήθηκε με τον διευθύνοντα σύμβουλο Ντιντιε Λομπαρ για να συζητήσουν την προώθηση λύσεων ενώ η υπουργός Οικονομικών, Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι «πρέπει όλοι να δουλέψουμε για να φτάσουμε στη ρίζα του προβλήματος και να καταλάβουμε αν είναι οι αναδιαρθρώσεις, οι αλλαγές εργασίας ευθύνονται για τις αυτοκτονίες». Από την άλλη, το Αντικαπιταλιστικό Κόμμα δήλωσε ότι καταδικάζει «την πολιτική και τις πρακτικές της αγοράς των οποίων και όλες τις πιέσεις των οποίων θύματα είναι το προσωπικό της France Telecom.

Από τη μεριά μας, προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με τους εργαζόμενους και κατορθώσαμε να συνομιλήσουμε με μία πρώην εργαζόμενο στη France Telekom. Παραθέτουμε τις μαρτυρίες της πάνω στις σημερινές συνθήκες αλλά και στο τι άλλαξε τα τελευταία είκοσι χρόνια.

«Εγκατέλειψα τη France Telecom τον Ιανουάριο του 1995. Από το 1998 η F.T. ανοίχθηκε στον ανταγωνισμό και το 2004 ιδιωτικοποιήθηκε. Μέσα σε λιγότερο από 10 χρόνια πέρασε από το καθεστώς της δημόσιας υπηρεσίας σε αυτό της ιδιωτικής επιχείρησης, σε ένα τομέα όπου επικρατεί ένας ανελέητος ανταγωνισμός και όπου, όπως συμβαίνει πάντα, κυριαρχεί η λογική του μέγιστου δυνατού κέρδους. Η F.T. έχει προχωρήσει σε σημαντικές αναδιαρθρώσεις, όπως μετεγκαταστάσεις και κλείσιμο υπηρεσιών, ειδικά στον τεχνικό τομέα. Πράγματι, οι εμπορικές υπηρεσίες κατέχουν κυρίαρχη θέση στην επιχείρηση. Το προσωπικό πρέπει να προσαρμοστεί στη νέα τεχνολογία και στο νέο αντικείμενο εργασίας που δεν του ταιριάζει πάντα αλλά δεν έχουν δυνατότητα επιλογής.

Οι στόχοι που καθορίζονται για τον καθένα (στελέχη και απλούς υπαλλήλους) είναι πολύ υψηλοί και για πολλούς είναι πολύ δύσκολο να τους πετύχουν, γεγονός που τους προκαλεί άγχος και κατάθλιψη και οδήγησε κάποιους στην αυτοκτονία. Το προσωπικό που υπάγεται στο καθεστώς του δημοσίου υπαλλήλου δέχεται έντονες πιέσεις από τη διοίκηση για να αποχωρήσει ή, στην καλύτερη περίπτωση, να μετακινηθεί σε άλλες υπηρεσίες. Έτσι, οι παλιοί αντικαθίστανται από νέους, με σύμβαση ορισμένου χρόνου, οι οποίοι δεν δυσανασχετούν με τις πολλές ώρες δουλειάς και τις δύσκολες εργασιακές συνθήκες. Αυτοί οι νέοι, εξ άλλου, έχουν κάνει αξιόλογες σπουδές και έχουν πολλά πτυχία. Αυτό που έχει τώρα σημασία είναι η εταιρεία να κάνει τζίρο, να είναι αποδοτική και ανταγωνιστική. Για τη F.T. οι πελάτες είναι πιο σημαντικοί από το προσωπικό. Ο μέσος όρος ηλικίας των υπαλλήλων που έχουν θέση ευθύνης είναι 50 ετών, επομένως δεν είναι πάντα εύκολο να προσαρμοστούν στις αλλαγές και αντιδρούν άσχημα στις επαγγελματικές μεταβολές που έχουν σαν ενδεχόμενο γεωγραφικές αλλαγές της κατοικίας. Η πλειοψηφία των ατόμων που αυτοκτόνησαν είχαν υποχρεωθεί να δεχθούν μια αλλαγή που τους επιβλήθηκε παρά τη θέληση τους γιατί, σύμφωνα με τη διοίκηση, πρέπει να μπορούν να εξελίσσονται και να προσαρμόζονται. Πράγματι η France Telekom δεν λαμβάνει υπόψη τα ανθρώπινα προβλήματα.»

«Όχι στη διαχείριση του τρόμου»
Σύνθημα γραμμένο έξω από κατάστημα της France Telecom

Ανεξάρτητα από το σε ποιο βαθμό δέχεται κανείς τις θέσεις της εταιρείας ή των εργαζόμενων, είναι φανερό ότι αποκαλύπτουν ένα ευρύτερο πρόβλημα της Γαλλικής κοινωνίας αλλά και συνολικά όλων των χωρών του ύστερου καπιταλισμού αν αναλογιστούμε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση σημειώνονται 59.000 αυτοκτονίες ετησίως ενώ σε όσες σχετίζονται με επαγγελματικούς λόγους, η Γαλλία ξεχωρίζει με 400 αυτοκτονίες κατά ετήσιο μέσο όρο, σύμφωνα με την έκθεση που παρουσίασε στο κοινοβούλιο της Ε.Ε. η ευρωβουλευτής Ευαγγελία Τζαμπάζη. Οι «κοινωνίες της αφθονίας» , όπως έσπευσαν να τις ονομάσουν κοινωνιολόγοι μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αποτελούν πλέον τον στόχο πολλών επικρίσεων είτε σε σχέση με την υλική αφθονία είτε σχετικά με την ψυχική-πνευματική ισορροπία όσων ζουν σε αυτές.

Νοέμβριος 2009
www.exitmag.tk