4 Αθηναϊκά κτήρια με (σύγχρονη) ιστορία

Περπατώντας βιαστικός στους δρόμους τις Αθήνας για να προλάβεις το ραντεβού σου, σίγουρα έχεις προσπεράσει ένα από τα τέσσερα κτήρια που ομορφαίνουν τη γεμάτη αστικούς μύθους Αθήνα...

ΑΠΟ ΤΗ ΦΑΙΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Κτήρια παντού. Αλλού παλιά κι αλλού μοντέρνα. Περίεργες αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις και ιδιόρρυθμα σχήματα. Πρωτότυπα χρώματα και κλασσικά μοτίβα με άποψη, όχι απαραίτητα για την Αθήνα του τότε αλλά κυρίως και για την Αθήνα του σήμερα.

Στο μυαλό μιας κοπέλας που έχει μάθει να ζει και να παρατηρεί τα κτήρια αυτά σαν να είναι η γειτονιά της αφού κάθε μέρα τριγυρνάει ανάμεσα τους, η συνύπαρξη μοντέρνου και παλιού είναι πλέον φυσική στο κέντρο της καθημερινής μας Αθήνας. Όχι όμως και τελείως αποδεκτή. Ας το θέσω αλλιώς όμως. Οι παλιές και κλασσικές αρχιτεκτονικές δομές έχουν άλλοτε προσαρμοστεί στις νέες τάσεις της εποχής που θέλουν επιβλητικά κτήρια-συχνά με υπερβολές- , κάνοντας δηλαδή τις απαραίτητες αλλαγές για να μην μείνει ανεκμετάλλευτη η λειτουργικότητα τους και άλλοτε απλά υπάρχουν δίπλα στα γιγαντιαία σημερινά κτίσματα, θυμίζοντας μας ότι κάποια πράγματα δεν αλλάζουν.

Η μπλέ πολυκατοικία, που πλέον έχει ξεβάψει και έχει χάσει το χρώμα της.

Ιδιαίτερη περίπτωση που συνδυάζει βέβαια και τις δύο αυτές «κατηγορίες» κτηρίων είναι η περιβόητη «Μπλε Πολυκατοικία». Η γνώμη μου μάλιστα είναι ότι η πρωτοπορία αυτού του κτηρίου μπορεί να γίνει αντιληπτή κυρίως από άτομα που έζησαν στην Αθήνα του ’30, όταν και χτίστηκε η πολυκατοικία. Τότε ήταν ένα τεράστιο επιβλητικό κτήριο με έντονο μπλε χρώμα που ξεχώριζε στη συμβολή των οδών Αραχόβης και Θεμιστοκλέους καθώς ήταν ανάμεσα σε μονώροφα και διώροφα σπίτια πολύ μικρότερου αναστήματος. Τώρα παραμένει ένα ογκώδες κτήριο που στέκεται στο κέντρο των πολυσυζητημένων Εξαρχείων. Που να ήξερε ο Κ. Παναγιωτάκος πριν από 70 περίπου χρόνια όταν το σχεδίαζε ότι η Μπλε Πολυκατοικία του θα αποτελούσε ένα κτήριο που όλοι θα ήθελαν να μείνουν εκεί μιας και ο ίδιος είχε φροντίσει να σχεδιάσει κάθε τι με μια πρωτοποριακή λεπτομέρεια άκρως πολυσυζητημένη. Και όντως τα διαμερίσματα της μπορεί να ξεθώριασαν στο χρώμα αλλά είναι όλα «πιασμένα». Είναι, φαντάζομαι, μεγάλο δέος να μένεις εκεί όπου σημαντικές προσωπικότητες όπως η Βέμπω, ο Δημήτρης Χόρν, ο Φρέντυ Γερμανός, η Παξινού και οι απόγονοι του Μεταξά και του Σολωμού έχουν περάσει κάποιο διάστημα της ζωής τους. Σήμερα, βέβαια, στεγάζεται εκεί το Floral-Book + Coffee, η καφετέρια- βιβλιοπωλείο- αίθουσα παρουσιάσεων όπου πριν από λίγο καιρό σημειώθηκε και επίθεση νεαρών.. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η Μπλε Πολυκατοικία έχει χαρακτηριστεί «μπουνιά στον ιστό της πόλης», ενώ ο Γάλλος αρχιτέκτονας Λε Κορμπιζιέ είπε «C’ est tres beau» όταν την επισκέφτηκε..

Μεγάλης σημασίας είναι και Πολυκατοικία Παπαλεονάρδου στην οδό στην οδό Πατησίων 61. Πάλι στο κέντρο της μικρής μας Αθήνας, πρόκειται για ένα κάποτε- πολύ- ωραίο- τώρα- εγκαταλελειμμένο κτήριο. Και έχει φιλοξενήσει πολλούς και αυτό. Από στελέχη του ΝΑΤ μέχρι ναρκομανείς, άστεγους, καταληψίες... μέχρι και μια σοπράνο με το σπουδαίο όνομα Μαρίας Κάλλας. Η περίπτωση αυτού του κτηρίου μπορώ να πω ότι με προβλημάτισε, βέβαια. Αξίζει ένα τέτοιο κόσμημα να ανακαινιστεί και να γίνει απλά ένα νεοκλασσικό που θα διαμορφωθεί σύμφωνα με τις μοντέρνες τάσεις χάνοντας έτσι ίσως την ομορφιά του; Υπό άλλες συνθήκες θα διαφωνούσα. Η χρήση του, όμως, ως καταφύγιο και η υποβάθμιση του με οδηγεί στο μεγάλο ΝΑΙ γιατί σίγουρα θα ήταν καλύτερη μοίρα για αυτό να γίνει μουσείο προς τιμή της κορυφαίας υψιφώνου που μοιάζει να την τιμούν πιο πολύ οι ξένοι παρά οι Έλληνες.

Η στοά Σπυρομήλιου, και το κτήριο όπως φαίνεται από την παλιά Βουλή.

65.000 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας! Η έκταση αυτή που περικλείεται από τις οδούς Σταδίου, Αμερικής, Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου είναι το θηρίο της πόλης μας έτσι επιβλητικό που στέκεται εδώ και 80 περίπου χρόνια. Τότε ο χώρος ξεκίνησε ως Βασιλικοί Στάβλοι, συνέχισε ως το Μετοχικό Ταμείο Στρατού, στέγασε γραφεία και κατέληξε στη City Link Στοά Σπυρομήλιου με το Attica να γίνεται το μεγαλύτερο πολυκατάστημα της Ελλάδας(25.000 τ.μ. δεν είναι και λίγα). Δεκάδες εμπορικά καταστήματα μέσα στο Attica αλλά και στη στοά γενικότερα, κυριλάτες καφετέριες που θυμίζουν λίγο τον παλιό αέρα μιας υψηλής κοινωνίας, ένα health&fitness club και δύο πλήρως ανακαινισμένα θέατρα, το «Παλλάς» και το «Αλίκη». Νομίζω πως το οικοδομικό αυτό τετράγωνο είναι μια πολύ καλή απόδειξη ότι το συγκεκριμένο κτήριο παραμένει ένα φρούριο στην καρδιά της Αθήνας. Μπορεί να ανακαινίστηκε, αλλά όποτε καταλήγουμε εκεί είτε για καφέ είτε για ψώνια, μας αφήνει πάντα την εντύπωση ότι διατηρεί ένα έντονο στοιχείο από το παρελθόν που εμένα προσωπικά με κάνει να νιώθω πολύ όμορφα που μεγαλώνω στο κέντρο της πόλης..

To κτήριο που τώρα στεγάζει το Attikon Cinema,
και η τωρινή αίθουσα του κινηματογράφου.

Για το τέλος άφησα έναν κινηματογράφο. Οδός Σταδίου, μεγάλο κι αυτό κτήριο αλλά ίσως με την πρώτη ματιά όταν περνάς βιαστικός επειδή άργησες στο μάθημα ή στη δουλειά ή επειδή πάλι έστησες την παρέα για καφέ, δεν παρατηρείς την ιδιαιτερότητα του. Και σίγουρα δεν σου περνάει από το μυαλό ότι το αρχικό κτήριο άρχισε να οικοδομείται από το 1870 στα σχέδια του Ernst Ziller. Σ’ αυτό ίσως φταίνε τα καταστήματα που υπάρχουν στο ισόγειο που σίγουρα δίνουν ένα τόνο καθημερινότητας, όπως το παντοπωλείο «Βασιλόπουλος» ή το Studio Kosta Boda. Ή ακόμα και ο ίδιος ο κινηματογράφος «Αττικόν» έτσι όπως έχει ανακαινιστεί.. Ίσως το μόνο στοιχείο που θυμίζει κάτι από μια παλιά εποχή είναι ο πρώτος όροφος που παραμένει αρχιτεκτονικά ένα μνημείο του παρελθόντος. Το «Αττικόν» πάντως είναι ένα «cinema» μέσα στο κέντρο της πρωτεύουσας που έχει κάτι το αρχοντικό αλλά ταυτόχρονα κάτι αστικό, ένα δέος ότι βρίσκεσαι κάπου τόσο διαφορετικά ενώ όμως παραμένεις στο ίδιο σημείο που έτρεχες το πρωί μέσα στην κίνηση και τα φανάρια της Σταδίου..

Με μερικές βόλτες στην Αθήνα μπορείς εύκολα να ανακαλύψεις την ομορφιά της πόλης, την οποία πολύ συχνά την προσπερνάς από βιασύνη. Την επόμενη φορά σταμάτα, κοίτα, και πες "Α! Η Φαίη μου έχει γράψει γι' αυτό το κτήριο"...

Δεκέμβριος 2009
www.exitmag.tk